Σύγχρονη Αρχιτεκτονική

Σχέσεις με τη Σύγχρονη Αρχιτεκτονική

Μέσα από αυτές τις γρήγορες αποτυπώσεις φαίνεται ότι τα κτίσματα αυτά, –τα ανοιχτά υπόστεγα, οι αυλές– παρόλη την απλότητα τους, συμμετείχαν σε μια παράξενη πλοκή του χώρου. Αυτή υπηρετούσε τελικά μια σειρά από ευαίσθητες καθημερινές και εποχιακές δραστηριότητες που εμπεριέχονται στη έννοια ενός ιδιότυπου «κατοικείν». Όσο πλησιάζει κανείς, μπορεί πραγματικά να ανακαλύψει αυτή τη μοναδική και συχνά παράδοξη «ύφανση» των υλικών. Μια ύφανση που πρέπει να περιβάλει το τρυφερό νεογέννητο, την μάννα, τον θηλασμό, τον ύπνο, ακόμη και το φόβο, με φυσικά υλικά. Μια ύφανση τελικά υλικών, συναισθημάτων και αναγκών. Πρόκειται τελικά για μια ξεχασμένη πλευρά της Ανώνυμης Αρχιτεκτονικής που εξακολουθεί να συνυπάρχει με τις σύγχρονες, νεοελληνικές κατασκευές. Αν δεχθούμε μάλιστα και την παλαιότερη άποψη, ότι τα ανώνυμα κτίσματα αντικατοπτρίζουν τις αξίες και την κοσμοθεωρία της κοινωνίας που τα δημιούργησε, εδώ πράγματι εγείρεται ένα θέμα. Τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα, πού βρίσκονται κρυμμένες αυτές οι αξίες και γιατί τελικά φαίνεται να αξιοποιούνται μόνο στις καλύβες και στα μαντριά;

Αριστερά: Μεγάλη Βόλβη, Μακεδονία, 05-11-2007.
Δεξιά: Νέο Μουσείο Ακρόπολης, αρχιτέκτονες Bernard Tsumi, M. Φωτιάδης, Αθήνα, 15-03-2009.


Αριστερά: Ηγουμενίτσα, 01-05-2007.
Δεξιά: Κατοικία στον Γκρεμό, Αρχιτέκτων Αριστείδης Αντονάς, "Προφορικά Κτίσματα", 2004.



Αριστερά: Κάμπος, Τήνος, 24-08-2005. Δεξιά: Κατοικία Salvari στην Αίγινα, αρχιτέκτων Κυριάκος Κρόκος, 1983.


Αριστερά: Γρεβενά, Κηπουργιό, όψη μαντριού, λεπτομέρεια, 06-11-2007.
Δεξιά: Κατοικία στη Φιλοθέη, αρχιτέκτων Έλενα Σταυροπούλου, Αθήνα 2006, του Κ. Θωμόπουλου.



Αριστερά: Ανακατασκευή καλύβας στον προϊστορικό Λιμναίο Οικισμό Δισπιλιό Καστοριάς.
Δεξιά: Πολιτιστικό Κέντρο Jean-Marie Tjibaou, αρχιτέκτων Renzo Piano, Building workshop, Νουμέα, Νέα Καληδονία, 1982-1998, του Hans Schlupp.


Αριστερά: Βόρεια Εύβοια, Κουρκουλοί, Μαντρί, Λεπτομέρεια όψης, 29-4-2005.
Δεξιά: Μουσείο Guggenheim, αρχιτέκτων Frank O. Gehry, Μπιλμπάο, Ισπανία, 1997, του David Heald.


Αριστερά: Θερμοπύλες, 16-11-2007.
Δεξιά: Lofts καλλιτεχνών, αρχιτέκτονες Pugh & Scarpa, Bergamot, Σάντα Μόνικα, ΗΠΑ, 1999, του Marvin Rand.


Λέσβος, Μαντρί στην Αγία Παρασκευή, 20-5-2007.


Μικρή κατοικία στην πόλη Kobe, Schuhei Endo Architectural Institute, Ιαπωνία.

Για τη συνέχεια πατείστε εδώ

Αρχέτυπα

Αρχέτυπα

Θεσσαλονίκη, εσωτερικό καλύβας υπό κατασκευή σε μαντρί στη Μεγάλη Βόλβη, 05-11-2007


Φαράκλα, Βόρεια Εύβοια, 06-11-2007.


Λειβαδιά, Βοιωτία, 18-06-2006


Λέσβος, μαντρί στην Αγία Παρασκευή, 20-05-2007.


Βόρεια Εύβοια, Δάφνη, 29-04-2005




Στάνη Δημήτρη Μαργαρίτη, Αγία Τριάδα, Λοκρίδα, Φθιώτιδα, 06-11-2005



Αριστερά:Τήνος, στο δρόμο προς τη Σάντα Μαργαρίτα, Δεξιά: Βόρεια Εύβοια, Σπαθάρι, 06-05-2005. 25-08-2005


Θεσσαλονίκη, Μεγάλη Βόλβη, 27-01-2005


Βόρεια Εύβοια, Παπάδες, Περιοχή Τσουγκανά, 18-08-2005

Για τη συνέχεια πατείστε εδώ

Επίλογος

Σκέψεις για το μέλλον

Η αρχιτεκτονική αυτών των αρχετύπων, αναμφίβολα μας υποδεικνύει σήμερα νέες αναζητήσεις. Μας κατευθύνει, με ένα διαφορετικό τρόπο, σε σύγχρονες και ανθρώπινες, οικολογικές και βιοκλιματικές προσεγγίσεις. Ειδικά, για την Ελλάδα, έχουν ήδη διακριτικά ανοιχθεί δρόμοι προς μια νέα αρχιτεκτονική. Μια αρχιτεκτονική που οφείλει να ξεπεράσει κάθε γραφικότητα και να προετοιμάσει προσεκτικά και με ευαισθησία την ένταξη της νέας τεχνολογίας και των πηγών πράσινης ενέργειας γιατί:
“η τεχνολογία όσο πιο καλαίσθητη είναι θα ομορφαίνει το περιβάλλον και θα εξευμενίζει τις ψυχές και τα ένστικτά μας”. ( Κ. Τσόκλης)

Στον τόπο μας μέχρι σήμερα οι νέες τεχνολογίες συνήθως βιάζουν το φυσικό και το δομημένο περιβάλλον. Οι κάθε είδους κεραίες, οι ηλιακοί θερμοσίφωνες, οι κλιματιστικές εγκαταστάσεις και τα σκίαστρα το έχουν τραυματίσει ανεπανόρθωτα. Είναι προφανές ότι η ένταξη της νέας τεχνολογίας πρέπει να υλοποιηθεί με περίσκεψη και φειδώ. Πρέπει να οδηγήσει στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και όχι στην κάλυψη της ανεξέλεγκτης σπατάλης. Ας συνθέσουμε λοιπόν μια νέα αρχιτεκτονική αξιοποιώντας τις κατακτήσεις της τεχνολογίας:

τα φωτοβολταϊκά
τις ανεμογεννήτριες
τους κατακόρυφους κήπους
τα φυτεμένα δώματα
τα σκίαστρα
τη σύνθετη ξυλεία
τις οικολογικές μονώσεις
το βιοκλιματικό σχεδιασμό
το φωτισμό με Leds

Ενώ παράλληλα θα στοχεύουμε στη μείωση του CO2. Ας κτίσουμε με τα φυσικά υλικά και τους αρχιτεκτονικούς χειρισμούς των αρχετύπων που πίσω από την απλότητά τους κρύβουν μια μοναδική επιδεξιότητα και σοφία. Άλλωστε, μια πραγματικά έντονα αναπτυσσόμενη δυναμική έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια σε ολόκληρο τον κόσμο, σε αντίθεση με τα τεράστιας κλίμακας συγκροτήματα κατοικιών. Μια τάση, ίσως μια αντίσταση, που εκφράζεται με τον ευαίσθητο σχεδιασμό και τη διαρκώς αυξανόμενη παραγωγή σύγχρονων μικρών ποιητικών καταλυμάτων, που φαίνεται ότι έρχονται να καλύψουν ανάγκες νέων ανθρώπων. Των ανθρώπων που δεν μπορούν και δεν θέλουν ίσως να ονειρευτούν τη ζωή τους σε απρόσωπα και συχνά επιθετικά συγκροτήματα ή πολυτελείς επαύλεις και επιθυμούν να ζήσουν σε χώρους με ανθρώπινη κλίμακα, κοντά στη φύση, με οικολογικά υλικά και όλα τα επιτεύγματα τη σύγχρονης τεχνολογίας και της πράσινης ενέργειας.

Μια έντονα αναπτυσσόμενη δυναμική έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια σε ολόκληρο τον κόσμο, σε αντίθεση με τα τεράστιας κλίμακας συγκροτήματα κατοικιών. Μια τάση, ίσως μια αντίσταση, που εκφράζεται με τον ευαίσθητο σχεδιασμό και τη διαρκώς αυξανόμενη παραγωγή σύγχρονων μικρών ποιητικών καταλυμάτων, που φαίνεται ότι έρχονται να καλύψουν ανάγκες νέων ανθρώπων. Των ανθρώπων που δεν μπορούν και δεν θέλουν ίσως να ονειρευτούν τη ζωή τους σε απρόσωπα και συχνά επιθετικά συγκροτήματα ή πολυτελείς επαύλεις και επιθυμούν να ζήσουν σε χώρους με ανθρώπινη κλίμακα, κοντά στη φύση, με οικολογικά υλικά και όλα τα επιτεύγματα τη σύγχρονης τεχνολογίας και της πράσινης ενέργειας. Σε κάθε περίπτωση η τάση αυτή σήμερα φαίνεται να είναι εξαιρετικά επίκαιρη.

Δεν είναι τυχαίο που τον Οκτώβριο του 2008 πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (ΜΟΜΑ) στην Νέα Υόρκη, έκθεση με τίτλο Home delivery: Fabricating the Modern Dwelling, όπου παρουσιάστηκαν προτάσεις αρχιτεκτόνων με σύγχρονες, μικρής κλίμακας κατασκευές που ενσωματώνουν τις νέες τεχνολογίες. Στο Μουσείο Guggenheim της Νέας Υόρκης, τον Αύγουστο του 2009, μαζί με την αναδρομική έκθεση Frank Lloyd Wright: From Within Outward παρουσιάστηκε παράλληλα μια δευτερεύουσα μικρή έκθεση, με τίτλο Learning By Doing, οργανωμένη από την αρχιτεκτονική σχολή Taliesin. Αντικείμενο της δεύτερης αυτής έκθεσης ήταν η ιστορική αναδρομή στα μικρής κλίμακας καταφύγια, που σχεδιάζουν και κατασκευάζουν οι φοιτητές στο Taliesin West της Αριζόνας και του Taliesin του Wisconsin, όπου διαβιώνουν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Η σχολή, που ίδρυσε ο Wright το 1932, έχει αρχίσει να κινεί το ευρύτερο ενδιαφέρον για την οικολογική της ευαισθησία.

Στο Διαδίκτυο τον τελευταίο καιρό προβάλλονται αναρίθμητες προτάσεις αρχιτεκτόνων για μικρά καταλύματα, που απευθύνονται σε νέους ανθρώπους και όχι μόνο. Τα καλά νέα έρχονται κυρίως από την Αμερική, την Ιαπωνία, τις Σκανδιναβικές Χώρες αλλά και από τα Βαλκάνια. Στη Σουηδία μάλιστα προετοιμάζεται νομοθεσία που να επιτρέπει στους πολίτες να κατασκευάζουν τέτοια μικρά καταλυμάτα σε δημόσιες εκτάσεις, σε δάση και σε φυσικά τοπία, με την προϋπόθεση ότι θα είναι αυτόνομα, θα αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες και ότι θα σέβονται και θα διαφυλάττουν το τοπίο και το φυσικό περιβάλλον.

Ίσως στην Ελλάδα, στις δύσκολες πια οικονομικό-κοινωνικές συνθήκες, μια τέτοια προσέγγιση θα περιόριζε παράλληλα εμπρησμούς και άλλες καταστροφές του τοπίου.